Abstract : | Η παρούσα διπλωματική εργασία πραγματεύεται από διττή σκοπιά, τόσο οικονομική, όσο και νομική, την έλευση της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης στην Ελλάδα το έτος 2008 και την μετεξέλιξή της το 2009 σε δημοσιονομική κρίση, κρίση χρέους και φερεγγυότητας, αλλά και κρίση, οι διαστάσεις της οποίας μπορούσαν να πλήξουν καίρια τα θεμέλια της ευρωζώνης και να αποδομήσουν την προοπτική της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Η ως άνω προβληματική δεν θα μπορούσε, παρά να θεαθεί εντός του διεθνοποιημένου περιβάλλοντος, το οποίο αποτελεί το πολιτικό και οικονομικό περιβάλλον της κρίσης. Αναδεικνύεται, έτσι, η συμβολή των διεθνών οργανισμών και, ιδίως, του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στην πολυεπίπεδη διακυβέρνηση και στην διεθνή οικονομική και νομισματική ασφάλεια.Από οικονομικής σκοπιάς, γίνεται αναφορά στο δυσθεώρητο δημοσιονομικό αδιέξοδο που κλήθηκε να αντιμετωπίσει η χώρα και στην μείωση της πιστοληπτικής ικανότητάς της, παράγοντες που λειτούργησαν ως δαμόκλειος σπάθη για τις κυβερνήσεις και οδήγησαν στην υιοθέτηση των τριών προγραμμάτων δημοσιονομικής προσαρμογής, με κύριους στόχους την δημοσιονομική εξυγίανση, την αύξηση της ανταγωνιστικότητας και τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Αναδεικνύονται οι ιδιαιτερότητες της ελληνικής οικονομίας, όπως αυτές είχαν διαμορφωθεί μετά την μεταπολίτευση, οι οποίες έδρασαν ως καταλύτες στην όξυνση της κρίσης και υπογραμμίζονται οι παράγοντες που επέτειναν σε πολλαπλές χρονικές συγκυρίες την αβεβαιότητα και την ελλειμματική αξιοπιστία της χώρας διεθνώς. Διενεργείται, δε, αποτίμηση των προγραμμάτων και υπογραμμίζονται οι λόγοι για τους οποίους οι ελληνικές εξαγωγές παρέμειναν αναιμικές. Από νομικής πλευράς, διενεργείται παραπομπή στην νομολογία των ελληνικών δικαστηρίων, και, ιδίως, του Συμβουλίου της Επικρατείας, το οποίο λειτούργησε ως «οιονεί συνταγματικό δικαστήριο», μέσω του θεσμού της πιλοτικής δίκης, και έκρινε περί της συνταγματικότητας των μέτρων που θεσμοθετήθηκαν προς εφαρμογή των προγραμμάτων. Περαιτέρω, επιχειρείται μία συγκριτική μελέτη στην νομολογία Ανωτάτων Δικαστηρίων έτερων χωρών, οι οποίες, ομοίως, υπήχθησαν σε προγράμματα διάσωσης και διερευνάται η συμβολή της νομολογίας στην προσπάθεια της εκάστοτε χώρας να υπερφαλαγγίσει την κρίση. Δεν παραγνωρίζεται, όμως, ο πολιτικός και κοινωνικός χαρακτήρας της κρίσης. Μίας κρίσης που κλυδώνισε το πολιτικό φάσμα, από το εθνικό επίπεδο προκαλώντας κομματική κρίση , κρίση αντιπροσώπευσης και, εν συνεχεία, κρίση νομιμοποίησης, έως το υπερεθνικό επίπεδο οξύνοντας τον ευρωσκεπτικισμό, την εσωστρέφεια και την αμφισβήτηση του ευρωπαϊκού ιδεώδους. Μίας κρίσης πρωτίστως κοινωνικής, που έθεσε τριγμούς στην κοινωνική συνοχή και τροφοδότησε τον μανιχαϊστικό λαϊκισμό και την διχαστική ρητορεία . Μιας κρίσης, όμως, στο τέλος της οποίας αναδείχθηκε μια περισσότερο αλληλέγγυα και έτοιμη να αντιμετωπίσει τις επόμενες κρίσεις Ευρωπαϊκή Ένωση. This dissertation deals with a dual perspective, both economic and legal, the advent of the global financial crisis in Greece in 2008 and its transformation in 2009 into a financial crisis, debt and solvency crisis, but also a crisis, the dimensions of which could severely damage the fundamental basis of the eurozone and deconstruct the prospect of European integration.The above problem has to be faced into the internationalized environment, which constitutes the political and economic environment of the crisis. The contribution of international organizations and, in particular, the role of the International Monetary Fund at the multilevel governance, that ensures the international economic and monetary security is, thus, highlighted. From an economic point of view, reference is made to the fiscal impasse that Greece faced and to the reduction of its creditworthiness, factors that obliged governments adopt three fiscal adjustment programmes aiming at fiscal improvement, increasing competitiveness and structural reforms as well. The peculiarities of the Greek economy, as they had been formed after the restoration of the democracy, were factors that escalated the crisis. Moreover, the factors that exacerbated the uncertainty and deficit credibility of the country internationally at multiple times are highlighted. An evaluation of the programmes is performed and the reasons for which the Greek exports remained reduced are underlined. From a legal point of view, a reference to the case law of the Greek courts is conducted, and, in particular, to the Council of State, which functioned as a constitutional court, through the institution of the pilot trial, and ruled on the constitutionality of the measures instituted to implement the programmes. Furthermore, a comparative study is attempted in the case law of Supreme Courts of other countries, which had also adopted programmes, and the contribution of the case law in the effort of each country to overcome the crisis is investigated. However, the political and social impact of the crisis has not been overlooked. It was a crisis that provoke crepitations in the political spectrum, from the national level that revealed the crisis of the political parties, the crisis of representation and the crisis of legitimacy, to the supranational level sharpening euroscepticism, introversion and the challenge of the European ideal. It was crisis primarily social, which stroke the social cohesion and increased demagogy and divisive speech. A crisis, however, at the end of which emerged a European Union that characterized by solidarity and was more ready to face the upcoming crises.
|
---|